De vier verschillende stadia van pinkeye bij vee: wat kun je ertegen doen?

Infectieuze boviene keratoconjunctivitis is met een moeilijke naam een veelvoorkomende aandoening bij vee. Deze kwaal staat in de volksmond ook wel bekend als pinkeye. Rode, geïrriteerde en waterige ogen zijn de tekenen waaraan je pinkeye kunt herkennen. Het is belangrijk om de vinger aan de pols te houden bij verdenking tot de ziekte, want als het vergevorderd is, dan kan pinkeye blindheid tot gevolg hebben. Bovendien is pinkeye erg besmettelijk.

Een snelle behandeling bij Pinkeye is nodig. Hierdoor kun je het besmette dier er snel bovenop helpen en verklein je de kans dat de bacteriële infectie zich als een olievlek -stroperig, maar resoluut- verspreidt over de rest van het vee. Door de verschillende fases van pinkeye te leren herkennen, kun je snel handelen wanneer de nood aan de man komt.

De oorzaak van oogontsteking bij vee

Moraxella Bovis (M bovis) is een bacterieel organisme dat vaak de boosdoener is en pinkeye veroorzaakt. Over de hele linie is dit de bacterie die het vaakst een infectie uitlokt. Maar ook boviene rhinotracheïtis virus (IBR), mycoplasma bovis, en Moraxella bovoculi, zijn afstammingelen, die tevens kunnen zorgen voor een lelijke oogontsteking.

Dat de bacterie M. Bovis de meest dominante in het bovenstaande rijtje is, heeft te maken met een handige overlevingsnoviteit die de bacterie heeft, een haarachtige structuur, genaamd Pili. Hiermee kan de bacterie zich probleemloos aan het bindvlies hechten. Eenmaal vastgeklonken koloniseert de bacterie en de eerste tekenen van een infectie zullen dan zichtbaar worden. De infectie zal zich vervolgens via het hoornvlies naar het ooglid en de oogkamer verspreiden.

Niet enkel bacteriën kunnen pinkeye aanwakkeren, ook andersoortige voorwerpen -zoals stof en pollen- kunnen een aandeel in de ellende hebben. Ze komen in het oog terecht en kunnen krasjes aan het oog veroorzaken. En dat maakt het een stuk eenvoudiger voor deze bacteriën om zich aan het hoornvlies te hechten. Bovendien is de instinctieve reactie van het oog om te gaan tranen en zo wordt de misère in stand gehouden, de bacterie zal zich door het tranen van het oog nog beter kunnen verspreiden.

Hoe pinkeye wordt overgedragen bij vee

De bacterie kan zich zowel in het oog ophouden alsook in de neusholte. De aanwezigheid van deze bacteriën hoeft niet direct te betekenen dat het dier ook symptomen krijgt. Runderen kunnen namelijk asymptomatisch zijn, wat inhoudt dat ze wel de bacterie bij zich dragen, maar er niet direct ziek van worden. En daar zit meteen de crux, want het dier kan nu wel andere gezonde dieren besmetten. Kort direct contact is genoeg om een besmetting plaats te laten vinden, door bijvoorbeeld de tranen uit de ogen.

Ook indirecte besmetting is een reëel risico. En dat gebeurt misschien nog wel sneller dan je denkt. Het eten of drinken uit een gezamenlijke voederbak kan al genoeg zijn voor het besmetten van meerdere dieren. Zo kan één dier al snel zorgen voor een uitbraak.

Maar misschien wel de meest belangrijke verspreider zul je er niet snel van verdenken, en dat zijn vliegen. Het is je misschien wel eens opgevallen dat weidedieren veelvuldig gekweld worden door vliegen rond de ogen. En die vliegen, die reizen van oog naar oog en leven van de eiwitten die zich in de tranen van de ogen bevinden. Zo kan pinkeye zelfs op kilometers afstand nog nieuwe besmettingen veroorzaken, door vliegen die uitwijken naar een andere kudde: nieuwe ogen en tranen om zich aan te laven.

Verschillende stadia van pinkeye bij vee

Er zijn grofweg vier verschillende stadia in te delen als het aankomt op pinkey bij vee. Door deze meer in detail te bekijken, weet je waar je vervolgens op moet letten als je vermoedt dat pinkeye zich binnen de kudde ophoudt.

Fase één

Overmatig tranende ogen en fotofobie –oftewel een overgevoeligheid voor licht- zijn de eerste kenmerken bij pinkeye: fase één. Het kan nu zijn dat het dier meer tijd doorbrengt in de schaduw doordat het dier het felle daglicht nu maar moeilijk kan dulden. Gevolg daarvan kan zijn gewichtsverlies, doordat het dier nu ook minder zal grazen in de weide. Het dier kan nu vaker knipperen met zijn ogen om de symptomen te verlichten. Vaak zijn de ogen nu al zichtbaar rood en geïrriteerd. Een troebel oog of een zweer die eruitziet als een witte vlek, kunnen tevens opspelen.

Fase twee

Naast de symptomen die zich in fase één voordoen, wordt in fase twee de eerdergenoemde zweer groter van aard. De zweer verspreidt zich nu over het hoornvlies, te herkennen aan een troebel oog. Het aangedane oog is nu rood, doordat de bloedvaten over het hoornvlies groeien in een poging het oog te genezen. Het hoornvlies is nu roze, de oorsprong van de benaming van de ziekte: een verwijzing naar de kleur van het oog als deze is aangedaan door pinkeye.

Fase drie

Vaak leidt dit stadium helaas al tot onomkeerbare schade aan het oog. De zweer in het oog wordt in dit stadium nóg groter en bedekt het grootste deel van het hoornvlies. Het oog zal zich nu vanbinnen vullen met een pusachtige substantie genaamd fibrine. Kenmerkend voor dit stadium is dat het oog eerder geel van kleur is dan roze of normaal bruin.

Fase vier

Je wilt niet dat het tot deze laatste fase, fase vier komt, want nu is de schade aan het oog dermate groot dat de dierenarts moet besluiten of het oog verwijderd moet worden. Er is weinig tot geen mogelijkheid meer dat het oog geneest, het dier zal dan altijd last houden van verklevingen die de iris zal vormen aan het hoornvlies. De risicofactoren zijn nu vaak te groot voor het getroffen dier om genezing af te wachten, maar ook voor de andere dieren binnen de kudde.

In de fases één tot en met drie zullen de bloedvaten terugtrekken zodra de zweer is genezen. Het komt vaak voor dat het oog nu een periode lang troebel blijft. Meestal trekt dit vlot weer weg en wordt het zich weer helder. Het is goed mogelijk dat er toch een klein litteken op het oog achterblijft, waardoor het zicht niet helemaal meer als vanouds wordt.

Hoe wordt pinkeye bij vee behandeld?

Nu je in de verschillende stadia van pinkeye inzicht hebt gekregen, begrijp je goed hoe belangrijk het is om direct tot actie over te gaan wanneer je de eerste symptomen van pinkeye hebt gesignaleerd. Begin je in de eerste stadia vlot met een behandeling, dan voorkom je dat het probleem verslechtert en dat de infectie zal minder snel overslaan naar de overige dieren.

De Vetericyn Oogzorg-spray voor de veehouderij kan goed helpen tegen pinkeye, vooral in een vroeg stadium. Vermoed je dat de pinkeye al vergevorderd is, dan is een bezoek van de dierenarts cruciaal. De dierenarts kan de situatie goed inschatten en de nodige medicatie voor kunnen schrijven, zoals een intramusculaire antibioticakuur.

Heeft de dierenarts een behandelplan opgezet tegen pinkeye, dan kun je toch nog extra ondersteuning bieden door het aangedane oog mild te reinigen, vliegen zoveel mogelijk te weren en irriterende stoffen af te houden. Dit kun je doen met de reinigende De Vetericyn Oogzorg-spray voor de veehouderij. Ook oogpleisters kunnen nu soelaas bieden en ervoor zorgen dat de infectie niet in ernst toeneemt. Deze topische oogoplossingen zijn ontworpen om het herstelproces te versnellen en zijn veilig, niet-toxisch, niet-irriterend, en bevatten geen alcohol of antibiotica. Consistentie is nu de sleutel tot succes: de spray dient regelmatig, liefst meerdere keren per dag, aangebracht te worden.

In ernstiger gevallen, zoals in stadium drie, kan een dierenarts een subconjunctivale plaatselijke injectie aanbevelen. Dit kan alleen worden gebruikt, maar ook in combinatie met lokale antibiotica of zalven.

Hoe voorkom ik pinkeye?

Het is lastig om pinkeye te voorkomen, zoals je nu weet zijn de factoren die pinkeye teweegbrengen voornamelijk factoren van buitenaf, waarop je dus maar geringe invloed kunt uitoefenen. Toch kun je de kans op pinkeye verkleinen door de volgende tips in acht te nemen:

• Maak gebruik van een 'pour on', dit zijn bestrijdingsmiddelen die rechtsreeks op het dier worden toegepast en bescherming bieden tegen vliegen;
• Handel preventief –het liefst gedurende het hele jaar- met de Vetericyn Oogzorg-spray. De ogen worden gereinigd en zijn nu minder aantrekkelijk voor vliegen;
• Vaccineren- zorg ervoor dat het vaccinatiepaspoort altijd up-to-date is en je elk jaar zorgt voor de juiste vaccinaties voor de dieren, waaronder die tegen infectieuze boviene rhinotracheïtis (IBR).
• Draag zorg voor een geschikt voedingsprogramma, met voldoende mineralen en afgestemd op de voedingsbehoeftes van de kudde en zorg voor voldoende ruimte om te grazen. Zorg daarnaast voor een veilige weidegang, waar ook voldoende schaduw aanwezig is.

Je weet nu hoe belangrijk het is om de vier verschillende stadia van pinkeye te kunnen herkennen en doorzien. Regelmatige controles uitvoeren zorgt ervoor dat je snel kunt handelen, het liefst nog in het eerste stadium, wanneer pinkeye zich voordoet. Bovendien kun je nu sneller voorkomen dat pinkeye zich verspreidt over de kudde.

Met de Veteriycn Oogzorg-spray voor de veehouderij kun je snel de oogzorg opschalen wanneer de eerste tekenen van pinkeye zich aandienen. Nu voorkom je troubleshooting bij vergevorderde problemen. Dat geeft jou rust tijdens de warme zomermaanden waarin de vliegen overvloedig en in groten getale de weides terroriseren.

Tekst: Mirjan Faber- Tekstbureau Regelrecht